Cinsel Gelişim ve Yaşanan Sorunlar

Bayanlarda adet ne zaman olur ve anlamı nedir?

İlk adet yaklaşık 12-14 yaşlarında gözlenir. Bu olay artık yumurtalıkların düzenli çalışmaya başladığının bir işaretidir. Yumurtalıkların çalışmasını yöneten ise hipofiz adı verilen ve beyinde yer alan küçük bir organdır. Belirli bir yaşta olgunluğa ulaşan hipofiz bezi hormonları düzenli aralıklarla salgılamaya başlar ve yumurtalıklar harekete geçer. Yumurtalıkların harekete geçmesinden önce ise göğüslerde büyüme ve genital bölgede kıllanma ortaya çıkar. İlk adetler genellikle yumurtlamanın düzensiz olmasından dolayı her ay olmayabilir, aksamalar yaşanabilir. Tam olarak düzene girmesi bazı kızlarda 1-2 yıl alabilir.  

Adet kanı nereden gelir?

Adet kanı uterusun içinde endometrium adı verilen dokunun her ay dökülmesinden kaynaklanır. Dökülen bu tabaka hemen yenilenmeye başlar ve embriyonun yerleşmesi için uygun hale gelir. Adet kanaması 2-7 gün sürer ve iki kanama arası uzunluk 20-35 gün arası olabilir. Kadın sikluslarından bahsederken kanamanın 1.günü yine siklusun 1.günü olarak kabul edilir. Buna göre yumurtanın hazır olduğu ve gebelik şansının en yüksek olduğu dönem 11- 16 günler arasındadır. Psikolojik değişiklikler ve hastalıklar adet düzenini etkileyebilir.

Doğum kontrol yöntemleri nelerdir?

Doğum kontrol yöntemleri arasında prezervatif, doğum kontrol hapları ve rahim içi araç sayılabilir. Türkiye’ de sık kullanılan geriye çekme yöntemi çok sağlıklı bir korunma yöntemi değildir. Rahim içi araç (spiral) ülkemizde sık kullanılan bir yöntemdir ve son çalışmaların sonuçlarına göre doğum yapmamış kadınlarda da kullanılabilir. Doğum kontrol hapları ile ilgili detaylı bilgi ayrıca verilmiştir.

Vajınal akıntı nedir?

Normalde genç kızlarda bazen kokusuz ve kaşıntıya neden olmayan akıntı olabilir. Akıntı kaşıntı veya koku ile beraberse anormal olarak değerlendirilir. Koku ve kaşıntı yapmayan şeffaf akıntı normaldir. Kaşıntıya neden olan akıntının en önemli nedeni mantar infeksiyonlarıdır. Genellikle vaginadaki ortamın  değişiminden kaynaklanır. Sıklıkla adet sonrası dönemde ve seyahatlerde ortaya çıkabilir. Tedavisi çok basit olan bu problem için zaman yitirilmeden hekime başvurulmalıdır.

Adet zamanı ağrı neden olur?

Adet kanaması sırasında bazı kimyasal maddeler açığa çıkar ve bunlar bazı kadınlarda ciddi kasık ağrılarına neden olabilir. Dismenore olarak tanımlanan ağrılı adet genellikle genital bölgede bir hastalık olduğunu göstermez, fizyolojik bir olaydır. Basit ağrı kesiciler kullanılarak giderilebilir. Yine de eğer ileri derecede şikayetlere neden oluyorsa önlem alınmalı ve hekime başvurulmalıdır.

Adet düzenliği nasıl düzeltilir?

Yukarıda söz edildiği gibi eğer iki adetin başlama dönemleri arasında 20 günden az veya 35 günden çok süre geçiyorsa adetler düzensiz demektir. En önemli nedeni yumurtlama bozukluklarıdır. Düzensiz adet görenler eğer tedavi olmazlarsa kilo alma ya da kıllanma şikayetleri de ortaya çıkabilir.

Kıllanma şikayeti nasıl düzeltilir?

Kıllanma özellikle ırklar arası farklılıklar gösteren bir konudur. Kollarda ya da bacak ve karındaki kıllanma bir dereceye kadar normaldir. Ancak kıllanma omuz, sırt veya yüzde aşırı dereceye ulaşmışsa tedavi gerekmektedir. Tedavide öncelikle kıllanmanın nedeni üzerinde araştırma yapılmalı sonra tedaviye geçilmelidir. En önemli neden yumurtalıklar veya böbrek üstü bezleridir. İlaçla tedaviye ek olarak epilasyon da sonucun daha çabuk alınmasında yardımcı olabilir.

Meme kanseri nedir önlem alınabilir mi?

Yaklaşık olarak 11 kadında bir meme kanseri görüldüğü saptanmıştır. Görülme yaşı 40-55 arasında olmakla beraber önlenmesinde en önemli konu erken tanıdır. Her ay adetten temizlendikten sonra her iki memenin kadının kendisi tarafından muayene edilmesi ve eline gelen bir kitle olması durumunda hekime başvurması erken tanıyı sağlayacaktır. Özellikle ailesinde meme kanseri olanlar daha riskli durumda oldukları için düzenli kontrolleri aksatmamalıdır. Meme ucundan akıntı gelmesi de yine dikkati çeken bir bulgudur ve araştırılmalıdır. Ayrıca koltuk altları da yine her ay muayene edilmelidir. Memede oluşabilen herhangi bir problemde koltuk altı lenf bezleri de şişerek alarm verebilir.

Rahim ağzı kanseri nedir ne yapılmalıdır?

Rahim ağzı özellikle dışarıya açık ve kadında kanser riski olabilen bir bölgedir. Özellikle evlendikten sonra yılda bir yapılacak jinekolojik muayene ve vaginal smearler (rahim ağzından sürüntü örneği alınması) yardımıyla rahim ağzı kanserinde erken tanı sağlanabilir. Önlenebilmesi ve erken tanısı mümkün olan bu hastalığa biraz dikkat gösterilirse bu hastalıktan ölümler engellenecektir.

Gen haritasının ortaya çıkması ne demektir, yararları neler olabilir?

İnsan kromozomlarında yer alan genetik yapı büyük oranda çözümlenmiştir. Böylece insanda 23 çift kromozom içine yerleşmiş olan yaklaşık 25 bin genin hangi özellikleri sağladığı anlaşılabilecektir. İnsan vücudunda tüm reaksiyonlar (hücrelerin çoğalması büyümesi, hormon üretmesi vb.) proteinler aracılığıyla gerçekleşir. Bu proteinlerin üretilmesi ise kromozomlarda yer alan gen adı verilen birimler sayesindedir. Genler insan yapısının doğal özelliklerini (saç, rengi, göz rengi, boyu vb.) belirlediği gibi bazı hastalıklar (örn. Alzheimer Has, diabet, meme, prostat kanseri vb.) gelişmesinde de önemli rol oynarlar. Bundan dolayı genetik haritalamanın çıkmasıyla insan kromozomlarında hangi bölgenin hangi yapıları yönettiği anlaşılabilecektir. Yeni doğan bir bebekten alınan bir miktar kan da genetik analiz yapılarak bu bebeğin gelecekte örneğin meme kanseri, yumurtalık kanseri ve diabet gibi bazı hastalıklara yakalanma riski, hatta zeka ve başarı performansı bile belirlenebilecektir. Bunun sonucunda, gen tedavileri gündeme gelecek ve bazı hastalıklar daha doğumda gen tedavisi yöntemiyle ortadan kaldırılabilecektir. Organların gelişmesini sağlayan şifrelerin bulunmasıyla insan organlarının kopyaları diğer bir deyişle yedek parçaları üretebilecektir. Böylece böbreğe ya da karaciğere ihtiyacı olanlar rahatlıkla tedavi edilebileceklerdir.

 


© 2024 Prof. Dr. Meriç Karacan. All Rights Reserved.